MAZLUM KOBANİ VE TÜRKİYE’NİN İADE TALEBİ
MAZLUM KOBANİ KİMDİR?
Afrin doğumlu, Suriye vatandaşı, “Kobani” kod adlı terörist Ferhad Abdi Şahin, 29 yıldır PKK/PYD/YPG terör örgütü üst düzey yöneticisidir. PKK’nın üstlendiği birçok terör eyleminin faili olan ve Türkiye’de 9 karakola yapılan saldırının faili olmakla suçlanan terörist Şahin, İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan, “en çok aranan teröristler listesi” kırmızı kategorisinde dokuzuncu sırada yer almakta ve kırmızı bültenle aranmaktadır.
KIRMIZI BÜLTENİN ÖNEMİ NEDİR?
Yabancı bir ülkede bulunan bir kişinin işlediği veya işlediği iddia edilen bir suç nedeniyle soruşturma, kovuşturma ya da hakkında verilen bir hükmün infazını gerçekleştirmek amacıyla iadesi bulunduğu ülkeden talep edilebilmektedir.
Şahsın nerede olduğu bilinmiyorsa Interpol Genel Sekreterliği’ne başvurularak “uluslararası bir yakalama kararı” içeren bir kırmızı bülten çıkarılması talep edilebilir. Kırmızı bültenin geçerli olduğu ülkelerde bulunan ve yakalanan şahsın talep eden ülkeye iade edilmesi gerekmektedir.
Mazlum Kobani’nin kırmızı bültenle yakalama kararının geçerli olduğu ülkeler arasında ABD de bulunmaktadır. Bazı senatörlerin Mazlum Kobani’yi ABD’ye davet etmesinin üzerine Türkiye teröristin kırmızı bültenle arandığını ve yakalandığı takdirde derhal iade edilmesi gerektiğini içeren notayı ABD’ye iletmiştir.
MAZLUM KOBANİ’NİN İADESİNİN ULUSLARARASI HUKUK BOYUTU
Uluslararası hukukta suçluların iadesinin sağlanması için ikili veya çok taraflı anlaşmaların akdedilmesi gerekmektedir. Çok taraflı anlaşmalarda anlaşmanın her iki devlet açısından bağlayıcı olması için iki devletin de anlaşmaya taraf olması gerekmektedir. “Mazlum Kobani” kod adlı teröristin iadesinde başvurulması gereken hukukî düzenlemeler Türkiye ve ABD’nin taraf olduğu “Terörist Bombalamalarının Önlenmesine İlişkin BM Sözleşmesi”, “Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair BM Sözleşmesi” ile “Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli Yardımlaşma Anlaşması”dır. Mezkûr diğer anlaşmalara göre özel nitelikte düzenlemeler içerdiğinden öncelikle “Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli Yardımlaşma Anlaşması” uygulanmalıdır.
Bu anlaşmanın ilk maddesi uyarınca anlaşmanın hükümlerine uygun düştüğü takdirde suçlunun iadesi her iki devlet açısından da bir yükümlülük arz etmektedir. Her iki devletin hukukuna göre asgari 1 yıldan fazla hürriyeti bağlayıcı ceza gerektiren suçlar iade kapsamında yer almaktadır.
Bir devletin iade talebini reddedebileceği haller Anlaşmanın 3. ve 4. maddelerinde sayılmıştır. Bu hallerde suçun hukuki niteliğini belirleme marjı iadeyi yapacak olan devlete bırakılmıştır.
Anlaşmanın 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) ve (b) bendinde suçun siyasi karakterli yahut saf askerî nitelikte olması durumlarında iade talebinin reddedilebileceği düzenlenmiştir. Anlaşmanın 4. maddesi ise ülkenin kendi vatandaşını iadesinin reddini düzenlemiştir.
Türkiye ile ABD arasındaki iade anlaşmasının 3. maddesinde de düzenlendiği gibi suçun siyasi nitelikli olması, uluslararası hukuk uygulamasında geri vermenin istisnalarından birini oluşturmaktadır. Bu istisnanın istisnasını ise terör suçları oluşturmaktadır. Terör suçlarından kaynaklanan iade taleplerinde “aut dedere aut judicare” (ya iade et ya da yargıla) genel kuralı uygulanmaktadır.
Bu minvalde Mazlum Kobani hakkındaki suçlamaların ABD yetkili makamları tarafından nitelendirilmesi, iade süreci bakımından hayati önem taşımaktadır. Zira Mazlum Kobani’nin siyasi suçlu olarak nitelendirmesi halinde şahsın Türkiye’ye iadesi mümkün olmayacaktır.
Keza ABD’nin temsilcisi niteliğindeki senatörlerin Mazlum Kobani’yi ülkelerine davet etmesi ve uluslararası hukukta iradesi devletin iradesine denk sayılan devlet başkanı Trump’ın -ABD’nin de “terör örgütü” olarak nitelendirmiş olduğu- PKK’nın üst düzey yöneticisini “General Mazlum” şeklinde adlandırıp ülkesine davet etmesi “Estoppel Yasağı”na ve iyi niyet ilkesine açıkça aykırıdır.
196 ülkede kırmızı bültenle aranan PKK/PYD/YPG terör örgütü üyesi “Mazlum Kobani” kod adlı terörist Ferhad Abdi Şahin, evvela Türkiye’nin hiçbir talebine gerek kalmaksızın ABD’nin kırmızı bültenden kaynaklanan yükümlülüğü, Türkiye-ABD arasında imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli Yardımlaşma Antlaşması” ve nihayet her iki devletin taraf olduğu mezkur çok taraflı anlaşmalar uyarınca ABD’de bulunur bulunmaz Türkiye’ye iade edilmesi gerekmektedir.
